Τι ακριβώς συνέβη στη Φουκουσίμα

Τι ακριβώς συνέβη στη Φουκουσίμα

The New York Times

Πέρασε ένας μήνας από την 11η Μαρτίου, την ημέρα που ο σεισμός και το τσουνάμι σκόρπισαν θάνατο και καταστροφή στην Ιαπωνία. Τώρα μια ανακοίνωση από τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου έπεσε σαν βόμβα μεγατόνων στην παγκόσμια κοινότητα.

Η Φουκουσίμα, είπαν οι Ιάπωνες, είναι ένα νέο Τσερνομπίλ και τοποθέτησαν την πυρηνική κρίση στο εργοστάσιο στην ανώτατη βαθμίδα της κλίμακας πυρηνικών συμβάντων (στο επίπεδο 7, αναβαθμίζοντάς το από το επίπεδο 5). Τι ακριβώς συμβαίνει παραμένει ασαφές, ενώ παραμένουν άγνωστοι οι λόγοι που οι αρμόδιοι καθυστέρησαν τόσο την αναθεώρηση της αρχικής τους αξιολόγησης. Η «αναβάθμιση» του συμβάντος στηρίζεται σε νέα υπολογιστικά πρότυπα που έδειξαν ότι τις πρώτες ημέρες μετά τον σεισμό οι εκπομπές ραδιενεργού ιωδίου και καισίου ήταν πολύ μεγάλες.

Ο Σίτζι Σιρόγια, επιθεωρητής της Επιτροπής Πυρηνικής Ασφάλειας της Ιαπωνίας, ανέφερε ότι η ιαπωνική κυβέρνηση καθυστέρησε να δώσει στη δημοσιότητα τα πραγματικά στοιχεία για το μέγεθος των εκπομπών ραδιενεργών υλικών φοβούμενη ότι, στα αρχικά μαθηματικά μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό τους, τα περιθώρια σφάλματος ήταν υπερβολικά μεγάλα και η εικόνα πιθανώς να ήταν ανακριβής.

Σενάρια

«Κάποιοι αλλοδαποί εγκατέλειψαν τη χώρα ακόμα και όταν -όπως μαθαίναμε τότε- ο κίνδυνος από τη ραδιενέργεια ήταν μικρός. Αν εξαρχής τοποθετούσαμε το συμβάν στην ανώτατη βαθμίδα της διεθνούς κλίμακας, θα προκαλούσαμε πανικό», τόνισε στη συνέντευξη Τύπου της περασμένης Τρίτης.

Ομως ακόμα και στις αρχές της εβδομάδας, ενώ η κυβέρνηση έλεγε ότι το ποσοστό ραδιενέργειας στο περιβάλλον υπολογίζεται στο 10% αυτού που απελευθερώθηκε από το Τσερνομπίλ, ο Χιντέικο Μισιγιάμα, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας του διαχειριστή του εργοστασίου, της Tokyo Electric Power, είπε ότι συνολικά η ραδιενέργεια που θα απελευθερωθεί θα υπερβεί αυτή του δυστυχήματος στον ουκρανικό αντιδραστήρα.

Την ίδια ημέρα ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Υπηρεσίας Πυρηνικής και Βιομηχανικής Ασφάλειας, Χιντεχίκο Νισιγιάμα, δήλωνε ότι «δεν έχει ιδέα πώς κατέληξε η εταιρεία σε αυτό το συμπέρασμα». «Δεν καταλαβαίνω τη στάση τους», τόνισε και υπέθεσε ότι προσπαθούν να «επιδείξουν σωφροσύνη» και ότι «αναφέρουν το χειρότερο σενάριο, όσο λίγες και αν είναι οι πιθανότητες να γίνει πραγματικότητα».

Ταυτόχρονα, ο Νισιγιάμα τόνισε ότι η υπηρεσία της οποίας είναι επικεφαλής δεν περιμένει άλλη αξιοσημείωτη διαρροή ραδιενέργειας από το εργοστάσιο. Ποια είναι η αλήθεια και ποια τα ψέματα, άγνωστο. Αυτό ωστόσο που γνωρίζουμε είναι ότι η Ιαπωνική Επιτροπή Πυρηνικής Ασφάλειας έδωσε εντολή στους αρμοδίους να χρησιμοποιηθεί ένα υπολογιστικό πρότυπο που ονομάζεται Speedi για να υπολογιστεί η ποσότητα ραδιενέργειας που απελευθερώνεται από το εργοστάσιο. Για να καταλήξουν σε συμπέρασμα, οι επιστήμονες εισάγουν στο πρότυπο τα δεδομένα των μετρήσεων που κάνουν σε διάφορες αποστάσεις από το σημείο της πρωτογενούς διαρροής.

Ομως, όπως αναγνωρίζουν και επιστήμονες εξοικειωμένοι με τη μέθοδο, το μαθηματικό μοντέλο είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και οι αποκλίσεις που μπορεί να έχει το αποτέλεσμα πολύ μεγάλες. Μόνο πρόσφατα οι ειδικοί κατάφεραν να επιτύχουν ένα παραδεκτό όριο σφάλματος. Τότε αποφασίστηκε να γίνει τόσο η αναβάθμιση του συμβάντος στο στάδιο 7 όσο και η ανακοίνωση.

Οπως όλα δείχνουν, θα χρειαστεί να περάσει πολύς καιρός όχι μόνο για να λυθούν τα προβλήματα στους πυρηνικούς αντιδραστήρες του εργοστασίου αλλά και για να μάθουμε τι ακριβώς συμβαίνει στη Φουκουσίμα με κάθε λεπτομέρεια.

Ακόμα και την περασμένη Πέμπτη η κατάσταση μεταβλήθηκε για ακόμα μία φορά, καθώς οι αρμόδιοι ανέφεραν ότι καταγράφεται νέα αύξηση των ραδιενεργών υλικών στην ατμόσφαιρα. Τον Αύγουστο του 2012 τα 60 κράτη που υπέγραψαν τη Συνθήκη Πυρηνικής Ασφάλειας θα συγκεντρωθούν για να μελετήσουν τι συνέβη στη Φουκουσίμα.

Οι συγκρίσεις με το Τσερνομπίλ

Παρά τις εντυπωσιακές ανακοινώσεις των Ιαπώνων ειδικών η Φουκουσίμα δεν μπορεί επ’ ουδενί να συγκριθεί με το Τσερνομπίλ, το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα της Ιστορίας, που συνέβη το 1986.

Στο αντιδραστήρα 4 του ουκρανικού αντιδραστήρα μια σειρά από ανθρώπινα σφάλματα προκάλεσαν ισχυρή έκρηξη που εκτόξευσε τη ραδιενέργεια στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Τα επίπεδα που απελευθερώθηκαν ήταν τα δεκαπλάσια από αυτά της πυρηνικής βόμβας στη Χιροσίμα. Οι αντιδραστήρες ζέοντος ύδατος της Φουκουσίμα, δεν διαθέτουν πυρήνα καυσίμων από γραφίτη όπως του Τσερνομπίλ. Αν και οι ράβδοι πυρηνικού καυσίμου στους αντιδραστήρες 1 και 2 του ιαπωνικού εργοστασίου εμφάνισαν μερική τήξη, οι τεχνικοί της Tokyo Electric Power κατάφεραν να ψύξουν τους αντιδραστήρες και τα χρησιμοποιημένα πυρηνικά καύσιμα, έτσι ώστε να μην εξακολουθήσουν οι αλυσιδωτές αντιδράσεις. Το Τσερνομπίλ, άλλωστε, δεν είχε δοχείο περιορισμού γύρω από τον αντιδραστήρα, ούτε τίποτα άλλο να εμποδίσει την «εκτόξευση» της ραδιενεργού ύλης στην ατμόσφαιρα. Οι αντιδραστήρες της Φουκουσίμα έχουν χτιστεί σε θεμέλια από γρανίτη και περιβάλλονται από χάλυβα και τσιμέντο.

Το Τσερνομπίλ ρύπανε μια περιοχή με ακτίνα 500 χλμ., ενώ παραμένει ακατοίκητη μια περιοχή με ακτίνα 30 χλμ. από τον αντιδραστήρα, ενώ σύμφωνα με τα σημερινά στοιχεία η πληγείσα περιοχή στη Φουκουσίμα είναι πολύ μικρότερη. Τέλος, η πληροφόρηση σχετικά με τα συμβάντα στην Ιαπωνία μπορεί να είναι συχνά αντικρουόμενη ή ασυνάρτητη, αλλά δύσκολα θα κατηγορούσε κανείς την εταιρεία ή τους Iάπωνες αρμόδιους για απόπειρα συγκάλυψης. Το δυστύχημα του Τσερνομπίλ παρέμεινε κρυφό επί δύο ημέρες. Μόνο όταν σε όλα τα ευρωπαϊκά κέντρα οι μετρητές ραδιενέργειας της ατμόσφαιρας «έδειξαν κόκκινο» οι σοβιετικές αρχές αποκάλυψαν με πρωτοφανή προθυμία λεπτομέρειες του τι είχε συμβεί.

kathimerini.gr